Kunst is elitair en toch moet het Rijksmuseum dicht.(onderzoeksvraag)
Kunst is elitair.
Om kunst, in het bijzonder moderne kunst, te kunnen begrijpen moet je er iets van af weten, zoals je ook van jazz moet leren houden en van klassieke muziek. Dat maakt kunst elitair en diegenen die haar dragen een culturele elite.Die elite is in onze sociale democratie niet gebonden aan klasse of financiële situatie, maar sluit alle lagen van de bevolking in. Die groep zou, vind ik, meer bij het inhoudelijke debat betrokken moeten worden door brede informatie, onder meer in de musea en door heldere kunstkritiek.Daarnaast moet de jongste, met computerspelletjes en zappen opgroeiende lichting op school veel meer over kunst te horen krijgen. Hoe zal ze anders in het museum de vertraging en rust kunnen opbrengen waar kunst om vraagt?Sütö interesseert zich niet voor de toekomst. Ze zegt wel en passant dat 'het te betreuren valt dat schoolkinderen wel les krijgen in lezen, maar niet in kijken', maar ze noemt het vervolgens hoogmoedig dat ik dat nog veel betreurenswaardiger vind dan zij.Dát noem ik nu vals elitarisme.Anna Tilroe is kunstcriticus van NRC Handelsblad. (Volkskrant ,10-12-1997, ANNA TILROE )
'Pleidooi voor hedendaagse kunst is niet elitair'
Maarten Doorman in de Nieuwbsreak
U (Maarten Doorman) heeft kritiek op de manier waarop in Nederland met kunstsubsidie wordt omgegaan. Volgens de Sociaal Economische Raad hebben de bezuinigingen in de sector een ravage aangericht; wie niet bij de top hoort, kan niet rondkomen. 'Goed dat hier aandacht aan wordt besteed. De conclusie is in lijn met de kritiek die ik in mijn boek ( De navel van Daphne) geef. De overheid bezuinigt 200 miljoen op de cultuur, maar trekt wel 80 miljoen uit de achterzak om een Rembrandt aan te schaffen. Een pleidooi voor de hedendaagse kunst wordt vaak neergezet als een elitair verhaal, maar die bezuinigingen hebben juist gevolgen op plekken die niets met elite te maken hebben. Het gaat niet zozeer om het Concertgebouw, maar om schoolkinderen uit de provincie die niet meer naar theater kunnen.'
(Thomas Hogeling
En toch moet het Rijksmuseum dicht.
VOORPUBLICATIE'Het Rijksmuseum is weer 1000 dagen open en het is een succesverhaal. Toch betoogt Maarten Doorman in het eerste hoofdstuk van zijn nieuwe boek, De navel van Daphne, dat het dicht moet.
Wie zo laatdunkend over die kunst doet en zich tot het rijke verleden uit het Rijksmuseum beperkt, volgt in de woorden van Nietzsche het devies: 'Laat de doden de levenden begraven.'
Want het is op het verleden gericht. Zijn zegetocht verhindert ons te beseffen waar onze kracht ligt. Die schuilt niet in zelffelicitatie, in verbluffende bezoekersaantallen en honderdduizenden stukken appeltaart in het museumrestaurant. Ons verleden is van belang in zoverre het ons nu iets zegt, ons nu inspireert en ons nu helpt richting te geven. Een levende cultuur staat niet de hele tijd voor het eigen verleden te applaudisseren. Die gelooft in wat we op dit moment ondernemen en weet waarom we dat doen, wat we willen en wat anders zou moeten. Ook in de kunst. Nietzsche, begreep hoe stimulerend het verleden was, hoe de literatuur van vroeger eeuwen, en het denken, het bouwen, de schilderijen, de muziek, de wetenschappelijke kennis en allerlei andere cultuur uit het verleden ons stimuleerden, ons een gevoel van richting gaven, ons leven verrijkten, en ons allerlei nationale en humanistische waarden bijbrachten. Werd het alleen zo langzamerhand niet wat veel van het goede? Geschiedenis was voor Nietzsche weliswaar onmisbaar, maar ook een gevaar. 'Het overvloedige,' schreef hij, 'is de vijand van het noodzakelijke.' Hij meende 'dat wij allen aan een verterende historische koorts lijden.' Hedendaagse kunst komt nu vooral in het nieuws wanneer nieuwe musea worden gebouwd, wanneer het werk van kunstenaars als Damien Hirst, Jeff Koons en Gerhard Richter miljoenen opbrengt of wanneer bezoekersaantallen spectaculair oplopen. Het draait om geld en kijkcijfers, en uiteindelijk alleen maar om geld. Waar het in de kunst over gaat en wat er wordt getoond, dat verdrinkt in desinteresse of in een wollige en arbitraire kunstkritiek die steeds meer naar de marge is verdreven en nog maar weinigen interesseert. Is het niet zonde het Rijksmuseum te sluiten? Ja, dat is zonde. Natuurlijk is het zonde. Maar erger is een cultuur die zijn eigen kunstenaars niet serieus neemt, en zich in de eenentwintigste eeuw opnieuw verlustigt aan de zeventiende als een herhaling van wat de negentiende eeuw al bewonderde. Het getuigt van een vermoeide en ongeïnteresseerde blik op wat nu gemaakt wordt, en daarmee maken we onszelf tot drenkelingen in de maalstroom van de geschiedenis.
Daarom moet het Rijksmuseum dicht. (Volkskrant ,Hoofdstuk 1, de navel van Daphne, 9 januari 2016,Maarten Doorman )
Samenvatting: De navel van Daphne, over kunst en engagement,
In de beeldende kunsten is niets wat het is. Kijk maar: je ziet niet wat je ziet. Maar van de politiek en van de moraal wordt juist ondubbelzinnigheid verlangd. Hoe kan kunst dan politiek of moreel zijn? Mag alles in de kunst of zijn er grenzen? Moet de politiek zich met kunst bemoeien en kunnen de beeldende kunsten politiek zijn? Of verschuilen ze zich ten onrechte in een ivoren toren? Veel hedendaagse kunstenaars trekken met een boodschap de wereld in. Levert dat goede kunst op? Het is een heet hangijzer in de kunst van nu. In De navel van Daphne werpt Maarten Doorman aan de hand van voorbeelden uit de hedendaagse kunst nieuw licht op het doolhof van engagement in de kunst. Maarten Doorman is schrijver en filosoof. Hij doceert kunstkritiek aan de Universiteit van Amsterdam en cultuurfilosofie aan de Universiteit Maastricht. Verder is hij medewerker van de Volkskrant, De Groene Amsterdammer en Hollands Maandblad. Tot zijn recentste boeken behoren De romantische orde, Paralipomena. Opstellen over kunst, filosofie en literatuur en Rousseau en ik. Over de erfzonde van de authenticiteit. Over Maarten Doorman: ‘Er zijn niet veel filosofen in Nederland die goed kunnen schrijven. Maarten Doorman is één van hen.’ trouw ‘Een essayist die instemming en tegenspraak uitlokt: een betere combinatie bestaat niet.’ nrc handelsblad ‘Het denkend voortschrijden wordt aanstekelijk verwoord.’ de volkskrant ‘Prikkelend en waardevol.’ arthur danto, filosoof. (Bol.com). Boek Maarten Doorman aangeschaft en boek voor onderwijskunde van Baarda is ook aangeschaft. Conclusie: er zit een onderzoeksvraag in.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten